สิ้นสุดแล้วสำหรับรางวัลเหรียญฟิลด์ (Fields Medal) ที่มอบให้กับนักคณิตศาสตร์เก่ง ๆ ระดับโลกที่มีผลงานเข้าตาคณะกรรมการคัดเลือกในปี ค.ศ.2022 ซึ่งการได้รับรางวัลเหรียญฟิลด์หลาย ๆ คนยกให้เทียบเท่ากับ “รางวัลโนเบลสาขาคณิตศาสตร์” แต่ต่างกันตรงที่รางวัลนี้ถูกจัดขึ้นทุก ๆ 4 ปี มีกฎเหล็กสำคัญคือจะมอบให้เฉพาะบุคคลที่มีอายุไม่เกิน 40 ปีเท่านั้น และแต่ละปีจะมอบให้ไม่เกิน 4 คน
รางวัลนี้ได้รับมอบครั้งแรก ณ งานประชุมนักคณิตศาสตร์ระดับนานาชาติ (International Congress of Mathematicians: ICM) ในปี ค.ศ.1936 แต่เว้นวรรคไปเป็นเวลานานจนกลับมามอบให้อีกใน 14 ปีถัดมาและจัดขึ้นเป็นธรรมเนียมทุก ๆ 4 ปีหลังจากนั้น โดยชื่อรางวัลตั้งตามผู้อุปถัมภ์ จอห์น ชาร์ลส์ ฟิลด์ (John Charles Fields) นักคณิตศาสตร์ชาวแคนาดา
ที่มา Visuotinė lietuvių enciklopedija
โดยปีนี้งานประชุมดังกล่าวเดิมทีจะจัดที่เมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก ประเทศรัสเซีย ได้ย้ายมาจัดที่กรุงเฮลซิงกิ ประเทศฟินแลนด์ เนื่องด้วยเหตุการณ์รุกรานยูเครนของรัสเซีย โดยมีผู้ได้รับรางวัลเหรียญฟิลด์ทั้งสิ้น 4 ท่าน ได้แก่
อูโก้ ดูมินิล-โกแปง (Hugo Duminil-Copin) นักคณิตศาสตร์พ่อลูกอ่อนชาวฝรั่งเศสและเป็นอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ได้รับรางวัลจากผลงานเกี่ยวกับ Phase transition หรือเรื่องของการเปลี่ยนสถานะของสสารในสาขาฟิสิกส์สถิติ (Statistical physics) โดยอาศัยทฤษฎีความน่าจะเป็น (Probabilistic theory) มาช่วยแก้ปัญหามาอย่างยาวนาน
ที่มา IMU
ฮอ จุน อี (June Huh) นักคณิตศาสตร์เชื้อสายอเมริกัน-เกาหลี ผู้เคยตัดสินใจลาออกจากโรงเรียนเพื่อเป็นนักกวีตอนอายุ 16 ปี และเคยคิดว่าเป็นคนไม่เอาไหนสักเรื่อง จนกระทั่งพบกับเฮย์สุเกะ ฮิโรนากะ (Heisuke Hironaka) ผู้เคยได้รับเหรียญฟิลด์ปี ค.ศ.1970 ในคาบเรียนวิชาเรขาคณิตเชิงพีชคณิต (Algebraic geometry) จนเป็นแรงบันดาลใจให้มาทำงานวิจัยทางด้านคณิตศาสตร์ ปัจจุบันได้รับตำแหน่งอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยพรินส์ตัน ประเทศสหรัฐอเมริกา และเป็นชาวเกาหลีคนแรกที่ได้รับเหรียญฟิลด์จากผลงานที่นำศาสตร์ทางด้านเรขาคณิตเชิงพีชคณิตมาใช้ประกอบกับศาสตร์ทางด้านกฎการนับและการจัดหมวดหมู่ (Combinatorics)
ที่มา IMU
เจมส์ เมย์นาร์ด (James Maynard) นักคณิตศาสตร์ชาวอังกฤษสังกัดมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด ผู้อุทิศงานทางด้านทฤษฎีจำนวนเชิงวิเคราะห์ (Analytic number theory) เพราะความหลงใหลในปัญหาของจำนวนเฉพาะที่เปรียบได้กับ “สารตั้งต้น” ที่ใช้ประกอบตัวเลขขึ้นมาใหม่ รวมทั้งยังสนใจในเรื่องของหลักการประมาณค่าไดโอแฟนไทน์ (Diophantine approximation) เพื่อประมาณเศษส่วนที่ใกล้เคียงกับจำนวนจริงใดๆ โดยเฉพาะจำนวนอตรรกยะที่เขียนอยู่ในรูปเศษส่วนไม่ได้
ที่มา IMU
และคนสุดท้ายที่เป็นประเด็นสำคัญของงานมอบรางวัลครั้งนี้อย่างนักคณิตศาสตร์หญิงชาวยูเครน มารีนา เวียซอฟสกา (Maryna Viazovska) สังกัดสถาบันเทคโนโลยีแห่งสหพันธ์สวิส โลซาน ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ด้วยผลงานการแก้ปัญหา “Sphere packing” หรือจะรู้จักกันดีในปัญหาการกองผลส้มตามตลาดนัดอย่างไรให้มีความหนาแน่นพอสมควรและเหลือพื้นที่ว่างในการจัดวางน้อยที่สุด ซึ่งเราจะเห็นกองส้มเหล่านั้นกองตั้งซ้อนแบบพีระมิดในปริภูมิสามมิติ แต่มารีนาแก้ปัญหานี้ได้บนปริภูมิแปดมิติโดยใช้เวลาแก้ปัญหานี้นานถึง 13 ปี โดยมารีนาเป็นสตรีคนที่สองที่ได้รับรางวัลนี้ ถัดจากมาร์ยัม เมียซัคคานี่ (Maryam Mirzakhani) นักคณิตศาสตร์หญิงชาวอิหร่านผู้ล่วงลับที่ได้รางวัลในปี ค.ศ.2014
ที่มา IMU
ในคลิปวิดิโอแนะนำตัวของมารีนายังกล่าวระลึกถึงยูเรีย ซดานอฟสกา (Yulia Zdanovska) นักคณิตศาสตร์หญิงวัยเพียง 21 ปีที่เสียชีวิตจากภัยสงครามในเมืองคาร์คีฟ ประเทศยูเครนเมื่อเดือนมีนาคม โดยมารีนายกย่องยูเรียว่าเป็นผู้ที่เต็มเปี่ยมไปด้วยแสงสว่างและความฝันในการสอนคณิตศาสตร์ให้กับเด็กๆ ที่ยูเครน “เมื่อผู้คนวัยหนุ่มสาวที่มีความสามารถได้เสียชีวิตลง คุณคิดว่าอาชีพครูจะมีประโยชน์อะไรในเมื่อเราต้องสูญเสียพวกเขาให้กับสงครามอันเลวร้ายเช่นนี้? When someone like her dies, it’s like the future dies”
ทุกท่านสามารถรับชมคลิปวิดิโอของนักคณิตทั้งสี่ท่านได้ทางช่อง International Mathematical Union ใน Youtube ได้เลย
อ้างอิง
https://en.wikipedia.org/wiki/Fields_Medal#cite_note-118
https://www.mathunion.org/imu-awards/fields-medal
https://www.quantamagazine.org/june-huh-high-school-dropout-wins-the-fields-medal-20220705/
