• ข่าว
  • เทคโนโลยี
    • หุ่นยนต์และปัญญาประดิษฐ์
    • วิศวกรรม
    • ยานพาหนะ
    • พลังงาน
    • เทคโนโลยีอาหาร
    • เทคโนโลยีการคำนวณ
    • เทคโนโลยีอวกาศ
  • ฟิสิกส์
  • เคมี
  • ชีววิทยา
    • วิทยาศาสตร์สุขภาพ
    • ชีววิทยาโมเลกุล
    • วิวัฒนาการ
    • สัตววิทยา
    • พฤกษศาสตร์
    • จุลชีววิทยา
    • กีฏวิทยา
    • นิเวศวิทยา
  • ดาราศาสตร์
    • ฟิสิกส์ดาราศาสตร์
    • จักรวาลวิทยา
    • วิทยาศาสตร์ดาวเคราะห์
  • อื่น ๆ
    • ศิลปะ & วัฒนธรรม
    • คณิตศาสตร์
    • ประวัติศาสตร์
    • จิตวิทยา
    • ปรัชญา
    • วิทยาศาสตร์การกีฬา
    • Sci-fi
  • ร้านค้า
No Result
View All Result
The Principia
  • ข่าว
  • เทคโนโลยี
    • หุ่นยนต์และปัญญาประดิษฐ์
    • วิศวกรรม
    • ยานพาหนะ
    • พลังงาน
    • เทคโนโลยีอาหาร
    • เทคโนโลยีการคำนวณ
    • เทคโนโลยีอวกาศ
  • ฟิสิกส์
  • เคมี
  • ชีววิทยา
    • วิทยาศาสตร์สุขภาพ
    • ชีววิทยาโมเลกุล
    • วิวัฒนาการ
    • สัตววิทยา
    • พฤกษศาสตร์
    • จุลชีววิทยา
    • กีฏวิทยา
    • นิเวศวิทยา
  • ดาราศาสตร์
    • ฟิสิกส์ดาราศาสตร์
    • จักรวาลวิทยา
    • วิทยาศาสตร์ดาวเคราะห์
  • อื่น ๆ
    • ศิลปะ & วัฒนธรรม
    • คณิตศาสตร์
    • ประวัติศาสตร์
    • จิตวิทยา
    • ปรัชญา
    • วิทยาศาสตร์การกีฬา
    • Sci-fi
  • ร้านค้า
No Result
View All Result
The Principia
No Result
View All Result

เมื่อวิทยาการของโลกตะวันออกและตกมาพานพบกัน

Puri SiwasirikarunbyPuri Siwasirikarun
14/05/2022
in History, Science
A A
0
เมื่อวิทยาการของโลกตะวันออกและตกมาพานพบกัน

ทีมาภาพ Leiden University

Share on FacebookShare on Twitter

แม้เราจะเห็นว่าความรู้ของเฮเลนิสติก (Hellenistic) หรือกรีก (Greeks) ด้านวิทยาศาสตร์และปรัชญาจะเติบโตรุ่งเรืองอย่างมากในช่วง 600 ถึง 300 ปีก่อนคริสตกาล ยุคนักปรัชญาได้วางรากฐานแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ผ่านงานเขียนมากมาย รวมถึงรับเอาองค์ความรู้ของอารยธรรมอื่น ๆ เช่น เมโสโปเตเมีย (Mesopotamia), บาบิโลน (Babylon) และอียิปต์ (Egypt) แต่อารยธรรมอื่น ๆ ในฟากตะวันออก ไม่ว่าจะเป็นอินเดีย เปอร์เซีย และบริเวณตะวันออกของซีเรีย ก็มีการเติบโตด้านวิทยาการความรู้เช่นกัน

แผนที่ยุคเฮเลนิสติกและกรีก (600 ถึง 300 ปีก่อนคริสตกาล)
แสดงให้เห็นประวัติศาสตร์ของพื้นที่แถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
ซึ่งเป็นช่วงสมัยหลังจากการเสียชีวิตของอเล็กซานเดอร์มหาราชในปี 323 ก่อนคริสตกาล จนกระทั่งการเกิดขึ้นของอาณาจักรโรมันในปี 31 ก่อนคริสตกาล
ที่มา World History Encyclopedia

หลังการล่มสลายของจักรวรรดิโรมัน (Roman Empire) ในช่วงศตวรรษที่ 5 วิทยาการตะวันตกดูเหมือนจะเลือนหายไปจากประวัติศาสตร์ แต่ถึงกระนั้นวิทยาการตะวันออกกำลังเจริญรุ่งเรืองจากสิ่งที่หลงเหลือจากตะวันตก นักวิชาการตะวันออกจัดตั้งศูนย์ศึกษาภาษากรีกเพื่อศึกษางานเขียนเหล่านี้ องค์ความรู้ของชาวกรีกจึงแพร่สู่พื้นที่อื่น ๆ อย่างรวดเร็ว

ในช่วงค.ศ. 622-750 ชนเผ่าในอาหรับสามารถรวมเป็นหนึ่งภายใต้ร่มเงาของอิสลาม ชนกลุ่มใหม่ยกทัพและครอบครองพื้นที่ในซีเรีย เปอร์เซีย อียิปต์ สเปน ตลอดถึงบางส่วนทางเหนือของแอฟริกา การขยายอำนาจของอิสลามมาพร้อมกับความก้าวหน้าทางความรู้ของโลกมุสลิม ตำราปรัชญา วิทยาศาสตร์ และคณิตศาสตร์ของกรีกถูกแปลเป็นภาษาอาหรับ จนกลายเป็นรากฐานให้วิทยาศาสตร์อาหรับ (Arabic Sciences) ในที่สุด

ยุครุ่งเรืองของรัฐเคาะลีฟะฮ์รอชิดีน (Caliphate)
เกิดขึ้นหลังจากการเสียชีวิตของมุฮัมมัดในค.ศ. 632
ที่มา Universal Map

พัฒนาการที่สำคัญของวิทยาศาสตร์อาหรับคือ การทดลองและทดสอบเชิงประจักษ์ ซึ่งเป็นต้นทางให้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ในสมัยต่อ ๆ มา จนกระทั่งศตวรรษที่ 10-13 โลกอาหรับได้สร้างความรู้เป็นของตนไม่ว่าจะเป็นด้านดาราศาสตร์ คณิตศาสตร์ และการแพทย์ รวมถึงการเล่นแร่แปรธาตุที่เคยเล่าไว้ในบทความก่อนหน้า การศึกษาเหล่านี้ล้วนเป็นต้นทางการกำเนิดวิชาฟิสิกส์ เคมี และชีววิทยาในยุคหลัง จากองค์ความรู้ที่สั่งสมมาเป็นเวลายาวนานและต่อยอดโดยชาวมุสลิม เราถึงกับขนานนามว่ายุคนี้เป็นยุคทองของโลกอิสลาม (Islam Golden Age) กระแสการเปลี่ยนแปลงทางความคิดนำไปสู่อีกหนึ่งในความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี คือการสร้างอุปกรณ์และชุดการทดลองเพื่อหาคำตอบกับสิ่งต่าง ๆ ในธรรมขาติ ตามวิถีของวิทยาศาสตร์สายทดลอง (Experimental Science) รวมถึงการสร้างห้องปฏิบัติการในการศึกษาวิทยาศาสตร์ ก็มีอิทธิพลจากแนวคิดทั้งหมดที่กล่าวมา

ยุคทองของอิสลาม (ค.ศ. 789-1300)
นักวิชาการในห้องสมุดสมัยอับบาซียะห์ ณ เมืองแบกแดด ค.ศ. 1237
ที่มา The Muslim Times

ย้อนกลับไปช่วงศตวรรษที่ 6 ในยุโรป เหล่านักวิชาการเช่น Boethius และ Cassiodorus พยายามรักษาความรู้ของชาวกรีกไว้ แต่น่าเสียดายที่เอกสารและต้นฉบับหลายชิ้นสูญหาย ถึงกระนั้นที่อารยธรรมตะวันออกได้รักษาองค์ความรู้โบราณไว้ไม่มากก็น้อย ทั้งยังพัฒนาแนวคิดไปอีกขั้น เหล่านักวิชาการในช่วงศตวรรษที่ 11 เช่น Gerard แห่ง Cremon และ Adelard แห่ง Bath ได้แปลความรู้เหล่านี้จากภาษากรีกและอาหรับเป็นภาษาละตินและนำความรู้ทั้งหมดกลับเข้ามาสู่ยุโรป เชื่อมโลกแห่งศาสตร์ทั้งตะวันออกและตะวันตกเข้าหากัน

Adelard of Bath มีชีวิตอยู่ในอังกฤษราวค.ศ. 1080-1150
เขาแปลหนังสือวิทยาศาสตร์จากภาษาอาหรับและกรีก เป็นภาษาละติน
ที่มา Leiden University

อีกหนึ่งบุคคลที่มีบทบาทสำคัญในการแลกเปลี่ยนกระแสธารความรู้ตะวันออกและตะวันตกในช่วงศตวรรษที่ 13 คงหนีไม่พ้น Fibonacci หรือ Leonardo of Pisa เมื่อวัยหนุ่มฟีโบนักชีเคยศึกษาที่แอลจีเรีย จึงได้รับการสอนคณิตศาสตร์แบบอาหรับมา จึงถือว่าเขาเป็นผู้จุดประกายในด้านคณิตศาสตร์แบบอาหรับมา จึงถือว่าเขาเป็นผู้จุดประกายในด้านคณิตศาสตร์และตัวเลขให้กับตะวันตก ผ่านผลงานมากมายไม่ว่าจะเป็น การหาความสัมพันธ์ของจำนวนลูกหลานจากการผสมพันธุ์กระต่าย ที่มีรูปแบบของลำดับทางคณิตศาสตร์ รู้จักกันในชื่อ ลำดับฟีโบนักชี เขียนได้ว่า 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21,… ฟีโบนักชีไม่เพียงแต่ดึงเอาความรู้คณิตศาสตร์ด้านเรขาคณิตของยูคลิดและคณิตศาสตร์แบบอาหรับมาใช้เท่านั้น แต่ยังนำพีชคณิตของ Diophantus แห่ง Alexandria มาอีกด้วย เรียกว่าฟื้นฟูความรู้คณิตศาสตร์ของตะวันตกอีกครั้งก็คงไม่ผิด

Leonardo of Pisa หรือผู้ถูกเรียกขานในภายหลังว่า Fibonacci
เขาได้จดบันทึกลงในหนังสือเรื่อง Liber Abbaci ไว้เมื่อค.ศ. 1202
เกี่ยวกับ ลำดับฟีโบนักชี หรือ Fibonacci Sequence
โดยเขาจดบันทึกเป็นเลขละติน เลขโรมัน และเลขฮินดู-อารบิก
ที่มา Wikipedia

การค้นพบแนวคิดจักรวาลวิทยาแบบอริสโตเติล ได้ท้าทายนักคิดในยุคกลางที่ติดหล่มกับแนวคิดที่ว่า ดาราศาสตร์เป็นส่วนหนึ่งของเรื่องราวไสยศาสตร์และเวทย์มนต์ การกำเนิดอีกครั้งของดาราศาสตร์ที่เน้นการสังเกตการณ์และข้อมูลจากอิทธิพลแนวคิดตะวันออก แต่กระนั้นชาวอาหรับเองก็หมกมุ่นในเรื่องเหนือธรรมชาติของดาราศาสตร์และโหราศาสตร์ไม่ต่างจากชาวยุโรป จนกระทั่งในช่วงทศวรรษ 1080 ที่เริ่มมีการสร้างตารางทางดาราศาสตร์จากข้อมูลการสังเกตการณ์ ณ​ หอดูดาวที่เมือง Toledo และ Córdoba ในประเทศสเปน วางระเบียบแบบแผนให้ดาราศาสตร์ในยุคต่อ ๆ มา

เครื่องมือดาราศาสตร์ ประดิษฐ์โดย al-Zarqālluh (มีชีวิตอยู่ราว ค.ศ. 1029-1100)
เขาอาศัยอยู่ในเมือง Toledo และ Córdoba ในประเทศสเปน
ที่มา Wikipedia

ในช่วงศตวรรษที่ 12 นักวิทยาการชาวอิตาเลียนนามว่า Gerard แห่ง Cremona ได้แปลผลงานการแพทย์จากภาษาอาหรับเป็นภาษาละติน เช่น Book of Medicine for Mansur เขียนโดย Abu al-Razi หรือ Rhazes ที่เขียนในปี 903 เพื่อถวายแด่เจ้าแห่งเปอร์เซีย และ Canon of Medicine เขียนโดย Avicenna หนังสือทั้งสองเล่มถือเป็นตำราการแพทย์สำคัญที่มีอิทธิพลต่อการแพทย์อิสลามและยุโรป

Gerard แห่ง Cremona (มีชีวิตอยู่ช่วงค.ศ. 1114-1187) ชาวอิตาลี แปลหนังสือวิทยาศาสตร์จากภาษาอาหรับเป็นภาษาละติน
เจอร์ราดถ่ายทอดความรู้ของชาวอาหรับและชาวกรีกโบราณในด้านดาราศาสตร์ การแพทย์ และวิทยาศาสตร์สาขาต่าง ๆ โดยทำให้ความรู้เป็นภาษาละติน
ที่มา Wikipedia

ในยุคกลางที่ความเชื่อศาสนาคริสต์ครอบงำคนส่วนมากและเป็นสาเหตุของการใช้เครื่องมือกำจัดคนเห็นต่าง ความเชื่อเรื่องพระเจ้าและสวรรค์เป็นสิ่งคู่กันที่แยกออกมิได้ ศีลธรรมและปรัชญาที่ศาสนจักรสร้างเป็นสิ่งที่ทุกคนต้องสมาทานอย่างไร้ข้อสงสัย กระแสคิดจากอาหรับกำลังตั้งคำถามกับความเชื่อนี้ พวกเขาเริ่มถกเถียงเรื่องอนันต์และความว่างเปล่า การโจมตีจากโลกมุสลิมทำให้ชาวคริสต์ต้องออกโรงปกป้องแนวคิด โดยในศตวรรษที่ 14 Bradwardine แห่ง Oxford รับมือกับการโจมตีโดยใช้เครื่องมืออย่างคณิตศาสตร์ในการพิสูจน์ว่าพระเจ้าสามารถดำรงอยู่ในพื้นที่อนันต์ได้ อีกคนคือ Nicole Oresme ได้อธิบายแนวคิดเรื่องกฎการเคลื่อนที่โดยใช้คณิตศาสตร์ผ่านรากฐานแนวคิดแบบเพลโตนิก และงานอีกชิ้นที่จัดทำถวายแด่พระเจ้าชาร์ลที่ 5 แห่งฝรั่งเศส (Charles V of France)

File:Geometria speculativa. Thomas Bradwardine.jpg
หนังสือ Geometria speculativa โดย Bradwardine แห่ง Oxford
ผู้มีชีวิตอยู่ในอังกฤษราว ค.ศ. 1300-1349
ที่มา Wikipedia

ศตวรรษที่ 14 นี้เองที่เหล่านักคิดเกิดขึ้นมากมาย จากที่เล่าไปข้างต้นว่าความรู้ต่าง ๆ ไม่ว่ากรีกหรืออาหรับต่างเข้ามาในยุโรปดุจน้ำที่ไหลเชี่ยว บังเกิดเป็นยุคทองของยุโรปที่รู้จักกันในชื่อ ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา (Renaissance) ทั้งศิลปะและวิทยาศาสตร์เติบโตในกลุ่มนักคิดตะวันตก เปลี่ยนผ่านยุคมืดที่ศาสนจักรครอบงำสู่ยุคแห่งความรู้และการศึกษา งานเขียนมากมายด้านดาราศาสตร์ คณิตศาสตร์ ฟิสิกส์ เคมี และการแพทย์เกิดที่ยุคนี้ ส่งต่อสู่การเปลี่ยนแปลงครั้งยิ่งใหญ่ในยุคปฏิวัติวิทยาศาสตร์ (Scientific Revolution) ในศตวรรษที่ 17

ภาพจากศตวรรษที่ 15 เผยให้เห็นถึงชาวยุโรปและชาวอาหรับกำลังฝึกเรขาคณิต (Geometry) ด้วยกัน
ที่มา Wikipedia

พลวัตทางสังคมส่งผลถึงการเปลี่ยนผ่านทางปัญญา ความรู้เป็นสิ่งที่สามารถส่งต่อจากอดีตถึงปัจจุบัน เราสร้างวิทยาการใหม่ ๆ เพื่อหวังว่าวันหนึ่งความรู้ทั้งหมดจะส่งให้คนรุ่นถัดไป

อ้างอิง

Leiden University | Medieval Calculator

Wikipedia | Islam Golden Age

Wikipedia | Islamic World Contributions to Medieval Europe

Puri Siwasirikarun

Puri Siwasirikarun

Nullius in Verba จงอย่าเชื่อเพียงสดับ สาวก Newton และผู้สนใจศึกษาทุกสรรพสิ่งในโลก เจ้าของช่อง YouTube วิทยาศาสตร์ The Projectile

Related Posts

เปิดไฟล์โปรเจ็กต์ A119 แผนยิงระเบิดใส่ดวงจันทร์
Astronomy

เปิดไฟล์โปรเจ็กต์ A119 แผนยิงระเบิดใส่ดวงจันทร์

byChinapong Lienpanich
31/12/2022
ชายผู้ยุติโรคมรณะที่ชื่อว่า “โรคพิษสุนัขบ้า”
Biology

ชายผู้ยุติโรคมรณะที่ชื่อว่า “โรคพิษสุนัขบ้า”

byTanakrit Srivilas
27/12/2022
Rogue wave คลื่นที่ไม่ได้อยู่แค่ในจินตนาการ
Physics

Rogue wave คลื่นที่ไม่ได้อยู่แค่ในจินตนาการ

byPeeravut Boonsat
26/12/2022
ทั้งช่วยชีวิต ทั้งคร่าชีวิต: นักวิทย์ผู้รักชาติจนตัวตาย แต่ได้รับผลตอบแทนแสนเจ็บปวด
Biography

ทั้งช่วยชีวิต ทั้งคร่าชีวิต: นักวิทย์ผู้รักชาติจนตัวตาย แต่ได้รับผลตอบแทนแสนเจ็บปวด

byTanakrit Srivilas
09/12/2022
The Principia

ส่งเสริมสังคมสร้างสรรค์ ด้วยการสื่อสารวิทยาศาสตร์

© 2021 ThePrincipia. All rights reserved.

The Principia Media

About Us
Members
Contact Us
theprincipia2021@gmail.com

Follow us

No Result
View All Result
  • ข่าว
  • เทคโนโลยี
    • หุ่นยนต์และปัญญาประดิษฐ์
    • วิศวกรรม
    • ยานพาหนะ
    • พลังงาน
    • เทคโนโลยีอาหาร
    • เทคโนโลยีการคำนวณ
    • เทคโนโลยีอวกาศ
  • ฟิสิกส์
  • เคมี
  • ชีววิทยา
    • วิทยาศาสตร์สุขภาพ
    • ชีววิทยาโมเลกุล
    • วิวัฒนาการ
    • สัตววิทยา
    • พฤกษศาสตร์
    • จุลชีววิทยา
    • กีฏวิทยา
    • นิเวศวิทยา
  • ดาราศาสตร์
    • ฟิสิกส์ดาราศาสตร์
    • จักรวาลวิทยา
    • วิทยาศาสตร์ดาวเคราะห์
  • อื่น ๆ
    • ศิลปะ & วัฒนธรรม
    • คณิตศาสตร์
    • ประวัติศาสตร์
    • จิตวิทยา
    • ปรัชญา
    • วิทยาศาสตร์การกีฬา
    • Sci-fi
  • ร้านค้า