ดาวเนปจูนซึ่งเป็นดาวเคราะห์ในลำดับสุดท้ายในระบบสุริยะของเรากำลังเผชิญกับฤดูร้อนอันยาวนานกว่า 4 ทศวรรษ ณ บริเวณขั้วโลกใต้ของดาว แต่ถึงกระนั้นอุณหภูมิของดาวเนปจูนก็กลับไม่ได้อุ่นขึ้นแม้แต่น้อย แถมยังมีอากาศหนาวเย็นลงถึง 8 องศาเซลเซียสอีกต่างหาก ซึ่งกลุ่มนักดาราศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเลสเตอร์และนักวิทย์จากนาซาก็ได้ติดตามความหนาวเย็นที่ผิดปกตินี้มาตั้งแต่ช่วงปี 2003 ถึง 2018 แล้ว ก่อนที่พวกเขาจะเผยแพร่ผลงานวิจัยลงวารสาร Planetary Science Journal อย่างเป็นทางการเมื่อช่วงต้นเดือนเมษายนที่ผ่านมานี้
แต่ก่อนที่เราจะไปสำรวจดาวเนปจูนกันต่อ เราก็ต้องเข้าใจก่อนว่าการที่ดาวเนปจูนมีฤดูกาลเหมือนกับโลกนั้นก็เพราะว่าแกนหมุนของดาวเนปจูนนั้นเอียงอยู่ที่ 28 องศา ในขณะที่ดาวเคราะห์โลกของเรานั้น มีแกนเอียงอยู่ที่ 23.5 องศา ซึ่งถือว่าใกล้เคียงกันมาก ๆ ดังนั้นจึงไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจที่พื้นที่ส่วนใหญ่ของดาวเนปจูนก็มี 4 ฤดูกาลต่อการโคจรรอบดวงอาทิตย์ 1 รอบเฉกเช่นโลกของเรา แต่ทว่าหนึ่งฤดูบนดาวเนปจูนนั้นกลับยาวนานพอ ๆ กับ 40 ปีบนโลก เนื่องจากตัวดาวเนปจูนมีตำแหน่งอยู่ห่างไกลดวงอาทิตย์เสียจนต้องใช้เวลาโคจรถึง 165 ปีด้วยกัน
หากว่ากันตามหลักเทอร์โมไดนามิกแล้ว ฤดูร้อนที่ยาวนานก็ควรที่ทำให้ชั้นบรรยากาศของดาวเนปจูนอุ่นขึ้นบ้างแม้เพียงเล็กน้อยก็ตาม ไม่ใช่มีอุณหภูมิหนาวเย็นลงเรื่อย ๆ อย่างที่นักดาราศาสตร์เฝ้าสังเกตมาเป็นเวลากว่า 20 ปี ซึ่งยังได้รับการยืนยันอีกด้วยว่ากล้องโทรทรรศน์ภาคพื้นที่ใช้การถ่ายภาพย่านอินฟราเรดของดาวเนปจูนก็ไม่ได้มีความผิดปกติใด ๆ ราวกับว่ามีอะไรบางอย่างขวางกั้นไม่ให้รังสีของดวงอาทิตย์ตกลงไปกระทบดาวเนปจูนอย่างไรอย่างนั้น
แต่จนแล้วจนรอดในช่วงปี 2018 อุณหภูมิของดาวเนปจูนก็เริ่มอุ่นขึ้นอย่างรวดเร็วถึง 11 องศาเซลเซียสเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ที่ตัวดาวเผชิญกับฤดูร้อนรอบล่าสุด ซึ่งนักดาราศาสตร์ต่างยอมรับว่าพวกเขายังคงมีหลักฐานน้อยเกินไปที่จะสรุปถึงสาเหตุของความผันผวนทางอุณหภูมิบนดาวเนปจูนได้ในตอนนี้ เพราะว่าข้อมูลทั้งหมดของเรานั้นเป็นแค่เศษเสี้ยวเวลาเดียวจาก 1 ปีบนดาวเนปจูน (165 ปีบนโลก) นั่นเอง
โดยมีการคาดการณ์ว่าหลังจากนี้กล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เวบบ์ (JWST) อาจจะช่วยมอบกุญแจสำคัญในการไขปริศนานี้ได้ ผ่านภารกิจสังเกตการณ์ดาวยูเรนัสและดาวเนปจูนในช่วงปลายปี 2022 นี้
อ้างอิง
Unexpected Atmospheric Temperature Changes Detected on Neptune
Subseasonal Variation in Neptune’s Mid-infrared Emission
Temperatures on Neptune Are Mysteriously Fluctuating, And It Doesn’t Make Sense
