นกจะเป็นผู้พาเมล็ดของผลไม้ที่พวกมันกินไปให้ห่างจากต้นแม่ หรือแม้แต่กระทั้งลูกมะพร้าวจะลอยตามกระแสน้ำจนไปเกยบนชายหาดที่ห่างไกลจากถิ่นกำเนิดของพวกมันเอง กระบวนที่กล่าวมานี้คือ กลไกที่เกิดมาเพื่อป้องกันเลือดชิด และทำให้เกิดความหลากหลายทางพันธุกรรม
ความหลากหลายทางพันธุกรรม เป็นปัจจัยที่สำคัญของสิ่งมีชีวิตซึ่งทำให้สิ่งมีชีวิตสามารถดำรงเผ่าพันธุ์ได้ ในการคัดเลือกโดยธรรมชาติ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งว่า ความหลากหลายทางพันธุกรรมทำให้สิ่งมีชีวิตสามารถมีการรับมือต่อความเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันไปได้ โดยพันธุกรรมใดที่สามารถส่งต่อไปยังรุ่นถัด ๆ ไปได้จะยังคงอยู่รอดจากการคัดเลือกโดยธรรมชาติ
เลือดชิดส่งผลเสียอย่างไรต่อสิ่งมีชีวิต?
เลือดชิด หรือ การผสมในเครือญาติ ทำให้เกิดการส่งต่อลักษณะที่พบแค่ในเครือญาติ ทั้งลักษณะเด่น และลักษณะด้อย ซึ่งรวมไปถึงโรคทางพันธุกรรมต่าง ๆ จากกฎของเมนเดล แล้วลูกหลานที่เกิดมาเลือดชิดนั้น มีโอกาสเป็นโรคทางพันธุกรรมที่สูงกว่าปกติ เนื่องจากขาดความหลากหลายทางพันธุกรรมส่งผลให้เมื่อเกิดการคัดเลือกโดยธรรมชาติ เช่น โรคระบาด จะทำให้มีโอกาสในการส่งต่อพันธุกรรมไปยังรุ่นถัดไปได้ยากขึ้น
ที่มา : Inbreeding depression – Wikipedia
เรานั้นมักจะเห็นการแต่งกันในเครือญาติมาจากความเชื่อเรื่องเลือดสีน้ำเงินของราชวงศ์และชนชั้นสูงต่าง ๆ ในอดีต หรือแม้แต่ในภาพยนตร์ ซีรีส์ และสื่อบันเทิงต่าง ๆ เช่น Game of Throne ที่ตระกูลทากาเรียนแห่ง 7 อาณาจักรเลือกที่จะแต่งงานกันเองในเครือญาติ เพื่อคงไว้ซึ่งความบริสุทธิ์ของสายเลือดตน
ที่มา : This Targaryen family tree reveals Jon Snow’s parents — and sets up HBO’s House of the Dragon – Vox
จากการศึกษาเราพบว่า โอกาสที่จะเกิดความผิดปกติทางพันธุกรรมจากการผสมแบบเลือดชิด มีมากกว่าการผสมแบบปกติ 2 เท่า เนื่องจากโอกาสที่จะเกิดความผิดปกติของคู่สมรสปกติอยู่ที่ 3% แต่ในคู่แบบเลือดชิดมีโอกาสมากถึง 6% ในการผสมกันระหว่างพี่น้องด้วยกันเอง
แต่ทว่าเลือดชิดเป็นกลไกอย่างหนึ่งที่มนุษย์เลือกใช้ในการคัดเลือกสายพันธุ์สัตว์เลี้ยง เรามักจะผสมพันธุ์สัตว์ที่มีความใกล้ชิดกันเพื่อเพิ่มความเหมือนของพันธุกรรมจนทำให้เกิดสัตว์ที่มีลักษณะที่ต้องการ เช่น การผสมพันธุ์สุนัข แมว เพื่อให้คงไว้ซึ่งลักษณะเด่นของพ่อกับแม่ที่มีสายเลือดเดียวกัน แต่ทว่าลูกหลานที่เกิดออกมาจะมีภูมิต้านทานต่อโรคที่ต่ำกว่าปกติ
ที่มา :Dog Genetics 4.1: Inbreeding Calculator, Detailed Instructions and Interpretation | Laboratoire de génétique vétérinaire (labgenvet.ca)
ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากเลือดชิด
จากที่กล่าวไปข้างต้นว่า เลือดชิดส่งผลให้ทายาทที่เกิดมามีโอกาสเป็นโรคทางพันธุกรรม (โลหิตจางจากเม็ดเลือดขาวรูปเคียว, โรคไตแบบ ARPKD, Haemophilia) สูงกว่าปกติ นอกจากนี้แล้ว ด้านการเจริญของทายาทที่เกิดจากเลือดชิดก็มีโอกาสเกิดความผิดปกติด้วยดังนี้
- ระบบภูมิคุ้มกันต่ำกว่าปกติ
- เพิ่มความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด
- อัตราการตายในวัยเด็กเพิ่มสูงขึ้น
ซึ่งทั้งหมดเป็นเพียงความรู้ที่ได้จากเรื่องราวพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต กับการให้กำเนิดทายาทที่มีเลือดชิด แม้ว่าเราไม่อาจตัดสินได้ว่า การแต่งงานในเครือญาติ เป็นเรื่องที่ถูกหรือผิด แต่เราสามารถยกความรู้เหล่านี้ไว้ใช้ประกอบการตัดสินใจ เมื่อจะให้กำเนิดลูกที่มีเลือดชิดจากความสัมพันธ์ในเครือญาติได้ ว่าพ่อแม่และบรรดาญาติ จะยินดีกับการที่เด็กน้อยเกิดมาพร้อมกับความผิดปกติทางพันธุกรรม ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตของเด็กคนนั้นในอนาคต มากน้อยเพียงใด…
อ้างอิง
แต่งงานในเครือญาติ อาจทำลูกเสี่ยง – โรงพยาบาลสมิติเวช (samitivejhospitals.com)
