นกกระจิบ ส่งเสียงร้องดัง จิ๊บ ๆ ๆ ให้พวกเราได้ยินกันเป็นประจำ มีใครเคยเห็นรังนกกระจิบบ้าง มีนกกระจิบชนิดหนึ่งที่สร้างรังด้วยการเย็บใบไม้เข้าด้วยกัน ถ้าเราวางด้าย หรือ ฝ้าย ทิ้งไว้ นกกระจิบอาจคาบเอาไปใช้ทำรังของมันด้วยนะ
ที่มา: Ronit Vasani
นกกระจิบหางยาว หรือ นกกระจิบธรรมดา มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Tailor bird แปลว่า นกช่างเย็บ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Orthotomus sutorius แปลว่า ช่างปะ สมชื่อมันจริง ๆ เพราะนกกระจิบหางยาวสร้างรังโดยการใช้จงอยปาก “เย็บ” ใบไม้เข้าด้วยกัน
ที่มา: Dillip Agrawa’s Nature Videos
ก่อนสร้างรัง นกกระจิบหางยาวจะทำการสำรวจหาใบไม้ที่แข็งแรง เช่น ใบฝรั่ง ใบมะม่วง ที่อยู่สูงจากพื้นดินประมาณ 1-2 เมตร หลังจากนั้นมันจะบินหาเส้นใยพืช เช่น ฝ้าย หญ้า ใยแมงมุม หรือแม้แต่เส้นด้ายหนา ๆ ที่มนุษย์วางไว้ คาบเส้นใยนำไปเย็บใบไม้ 1-3 ใบเข้าด้วยกัน โดยใช้จงอยปากเจาะรูเล็ก ๆ ที่ขอบใบไม้ พร้อมคาบเส้นใยเย็บร้อยใบไม้เข้าด้วยกันให้เป็นทรงกรวย หลังจากนั้นมันก็บินหาวัสดุนิ่ม ๆ เพื่อมาบุรังข้างใน เช่น ฝ้าย นุ่น ขนสัตว์ แม้แต่ขนสุนัข ขนสุนัขที่ตกหล่นอยู่ในบ้านของเรา นกกระจิบก็นำไปบุไว้ในรังของมันได้ด้วย
ที่มา: Tammana Begum
นกกระจิบหางยาว ฟักไข่ในรังครั้งละ 2-5 ฟอง แม่นกจะกกไข่อยู่ในรัง พร้อมเฝ้าระวังภัยจากนักล่าเช่น งู นก และสัตว์อื่น ๆ เมื่อเวลาผ่านไปประมาณ 2 สัปดาห์ ลูกนกจะเริ่มฟักออกมาจากไข่ แม่นกก็จะหาเหยื่อ เช่น หนอน แมลง มาป้อนให้ลูกนกกิน เมื่อลูกนกกินเสร็จแล้วก็ขับถ่ายออกมาเป็นถุงเล็ก ๆ สีขาว ๆ เรียกว่า ถุงอุจจาระ (Fecal sac) แม่นกก็คาบถุงอุจจาระออกไปทิ้งข้างนอกรัง หรือไม่บางทีแม่นกก็กินถุงอุจจาระเองเสียเลย ด้วยเหตุนี้รังนกจึงสะอาด ไม่มีขี้นกให้เห็น
เมื่อกินเสร็จแล้วลูกนกจะยกก้นขึ้นมาขับถ่ายถุงอุจจาระสีขาว ๆ
แม่นกจะคาบถุงอุจจาระไปทิ้งนอกรัง หรือไม่ก็กินถุงอุจจาระไปเลย
ที่มา: Feng, Yang, and Liang
เมื่อเวลาผ่านไปประมาณ 1 เดือน นับตั้งแต่การฟักไข่ ลูกนกเติบใหญ่แล้วจะค่อย ๆ ทยอยบินออกจากรังไปทีละตัว ๆ จากรูปเราจะเห็นได้ว่ารังนกกระจิบสามารถรับน้ำหนักแม่นกและลูกนกทั้ง 5 ตัว ได้เป็นอย่างดี
เมื่อลูกนกอีวาบตั๊กแตนกินเสร็จแล้ว ก็ยกก้นขึ้นมาขับถ่ายถุงอุจจาระ
แม่นกกระจิบหางยาวก็นำถุงอุจจาระไปทิ้งนอกรัง หรือไม่ก็กินถุงอุจจาระไปด้วยเลย
ที่มา: Feng, Yang, and Liang
บางครั้งรังนกกระจิบหางยาว อาจโดนนกปรสิต เช่น นกอีวาบตั๊กแตน (Plaintive cuckoo) มาวางไข่ไว้ในรัง เพื่อให้แม่นกกระจิบหางยาวเลี้ยงลูกให้ โดยเมื่อลูกนกอีวาบตั๊กแตนฟักออกมาจากไข่แล้ว มันจะดันไข่หรือตัวลูกนกกระจิบหางยาวให้ตกออกจากรังไปหมด หลังจากนั้นแม่นกกระจิบหางยาวก็จะเลี้ยงลูกนกอีวาบตั๊กแตนเหมือนลูกตัวเองต่อไป เรื่องนี้สร้างความฉงนให้นักวิทยาศาสตร์พยายามหาคำตอบ งานวิจัยโดย Feng, Yang และ Liang ตีพิมพ์ลงในวารสาร Zoological Research เมื่อปี 2019 ได้ผลสรุปว่า นกปรสิตมีพฤติกรรมเหมือนมาเฟียที่ทำให้นกอื่น ๆ เกรงกลัวและสมยอมเลี้ยงลูกให้ ธรรมชาตินี่มีเรื่องให้เราประหลาดใจได้เสมอเลยจริง ๆ
อ้างอิงจาก:
สมาคมพัฒนาคุณภาพสิ่งแวดล้อม. 2021. นกกระจิบธรรมดา (Common Tailorbird). http://adeq.or.th/นกกระจิบธรรมดา-common-tailorbird/
Feng, Yang, and Liang. 2019. Zoological Research. Nest sanitation facilitates egg recognition in the common tailorbird, a plaintive cuckoo host. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6755120/?fbclid=IwAR2BGEAKwX15u6eLiVdmfqJEtfbwZ3MgzjU1OgNZSeWEVExfFj3Hfm5lw5g
Dillip Agrawa’s Nature Videos. 2021. Tailor Bird Collecting For Nest. https://youtu.be/2ZOJGy1pXm4
Tammana Begum. 2021. Natural History Museum. The bird that stitches its nest. https://www.nhm.ac.uk/discover/the-bird-that-stitches-its-home.html
Ronit Vasani. 2020. Tailor bird Nesting Story. https://youtu.be/s9_4rjBMjKI
