เกม เป็นสิ่งที่ดึงดูดผู้คนได้ทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะเด็ก ๆ ที่ชื่นชอบเล่นเกมเป็นพิเศษ ไม่ว่าจะเป็นเกมในโทรศัพท์มือถือ เกมในคอมพิวเตอร์ เกมตู้ตามห้างสรรพาสินค้า หรือแม้แต่บอร์ดเกม และการ์ดเกม ก็สามารถสร้างความสนุกเร้าใจได้ทั้งนั้น เกมซึ่งเป็นสื่อที่เข้าถึงเด็ก ๆ ได้ง่าย จึงกลายเป็นสื่อที่ถูกหยิบมาประยุกต์ใช้ในการเรียนรู้ โดยเฉพาะบอร์ดเกมการศึกษา ซึ่งออกแบบ และผลิตได้ไม่ยาก แต่สามารถทำให้เด็กนักเรียนเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ ได้จากการลงมือทำจริง ๆ
เมื่อวันที่ 11 – 12 กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมา มีงานนิทรรศการเกี่ยวกับบอร์ดเกมเพื่อการศึกษา ชื่อโครงการว่า “ครูติดเกม” ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ เทศกาลงานออกแบบกรุงเทพฯ หรือ Bangkok Design Week 2023 จัดขึ้นที่คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และได้รับความสนใจอย่างล้นหลาม ทั้งจากครูอาจารย์ ที่ต้องการเรียนรู้การใช้เกมเพื่อประกอบการเรียนการสอน รวมถึงยังมีผู้ที่ให้ความสนใจในบอร์ดเกม มาเยี่ยมชมงานอย่างไม่ขาดสาย
สื่อด้านวิทยาศาสตร์อย่าง The Principia ก็มีการส่งตัวแทนไปดูการสื่อสารวิทยาศาสตร์ผ่านบอร์ดเกมจากผู้ผลิตบอร์ดเกมมืออาชีพ และมีการร่วมเล่นบอร์ดเกมเพื่อเรียนรู้วิธีการจากผู้ผลิตบอร์ดเกมตัวจริง รวมถึงยังมีโอกาสในการจัดกิจกรรมเวิร์กชอปเพื่อแบ่งปันความรู้เรื่องการสื่อสารวิทยาศาสตร์โดยการใช้เกมอีกด้วย




บรรยากาศงานครูติดเกม
บรรยากาศภายในงานครูติดเกม มีการใช้สถานที่บนอาคารมงกุฎสมมติวงศ์ 2 ชั้น ทั้งชั้น 10 และ 11 โดยแบ่งห้องประชุมชั้น 11 เป็นพื้นที่สำหรับ ครูโชว์เกม ซึ่งเป็นนิทรรศการโชว์บอร์ดเกมการศึกษาจากคุณครู มหาวิทยาลัย และหน่วยงานต่าง ๆ รวมกว่า 40 ทีม เพื่อให้ผู้เข้าร่วมได้ลองเล่น แลกเปลี่ยน และซื้อหาบอร์ดเกมกลับบ้านกันไป
ภายในงานมีบางส่วนที่เป็นบอร์ดเกมด้านวิทยาศาสตร์ เช่น เกม Chem Bond ซึ่งเกี่ยวข้องกับความรู้ในสาขาวิชาเคมี นำมาประยุกต์เข้ากับเกมการ์ด ที่ส่งเสริมการเรียนรู้เรื่องพันธะเคมี พร้อมทั้งสร้างความสนุกให้กับผู้เล่นได้ด้วย รวมถึงเกม The Plantstery ปริศนาพฤกษาสู้โรค ที่นำความรู้ด้านพืชอาหารท้องถิ่น ที่เป็นได้ทั้งอาหารและยา บางชนิดมีคุณประโยชน์โดดเด่นในการลดความเสี่ยงโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่พบมากในปัจจุบัน ซึ่งสามารถประยุกต์เข้ากับบอร์ดเกมได้อย่างสนุกสนาน นอกจากนี้ ยังมีบอร์ดเกมแนวอื่นอีกมากมาย ถูกนำมาจัดแสดงภายในงาน โดยกลุ่มเป้าหมายส่วนใหญ่ที่เข้ามาเดินชมงาน เป็นคุณครูที่ต้องการสรรหาเกมไปใช้ประโยชน์ในการเรียนการสอนจริง ๆ



ส่วนชั้น 10 ถูกจัดพื้นที่ไว้สำหรับห้องเวิร์กชอปต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับบอร์ดเกมการศึกษา และสื่อการเรียนการสอน ซึ่งมีกิจกรรมเหล่านี้ตลอดวัน ในทั้งสองวันที่จัดงาน โดยในเสาร์ที่ 11 กุมภาพันธ์ ซึ่งถือเป็นวันแรกของงานครูติดเกม ทีมงานของ The Principia ได้มีโอกาสไปร่วมจัดกิจกรรมเวิร์กชอปที่มีชื่อว่า “เรื่องวิทย์ติดเกม” เพื่อให้ผู้เข้าร่วมสามารถมองหา และหยิบจับเรื่องวิทยาศาสตร์ภายในเกมออกมาถ่ายทอดให้กับผู้อื่นให้ได้ รวมถึงการใช้เกมเป็นสื่อเพื่อถ่ายทอดความรู้วิทยาศาสตร์ด้วย
เรื่องวิทย์ติดเกม
เนื้อหาในการเวิร์กชอป “เรื่องวิทย์ติดเกม” โดย The Principia ถูกแบ่งออกเป็นสองส่วนหลัก คือ ส่วนบรรยาย และส่วนการทำกิจกรรม ซึ่งเนื้อหาในส่วนบรรยาย ธนกฤต ศรีวิลาศ (เต้) ซึ่งรับหน้าที่เป็นวิทยากร ได้เล่าเรื่องในหัวข้อต่าง ๆ ทั้งหัวข้อ เกมคืออะไร?, ประโยชน์ของการใช้เกมเพื่อการเรียนรู้, เทคนิคการเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐาน (Game-based Learning), เทคนิคเกมมิฟิเคชั่น (Gamification), และการอภิปรายผลความแตกต่างของทั้งสองเทคนิค ซึ่งผลตอบรับจากส่วนบรรยาย ได้รับการตอบรับจากผู้เข้าร่วมเป็นอย่างดี

เนื้อหาหลักในการบรรยาย เน้นไปที่เรื่องของการเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐาน (Game-based Learning) ที่หมายถึงการใช้เกม เป็นสื่อกลางของการเรียนรู้ เช่น เกม God of War: Ragnarök หนึ่งในผู้เข้าชิงรางวัลใหญ่อย่าง Game of the year (GOTY) หรือเกมแห่งปี ในปีที่แล้ว เราสามารถหยิบจับความรู้ฟิสิกส์เรื่องรูหนอนจากในตัวเกมโดยตรง มาเพื่อใช้อธิบายให้คนทั่วไปทั้งที่เล่น และไม่ได้เล่นเกมฟังได้ (อ่านวิทยาศาสตร์ในเกม God of War เพิ่มเติม คลิกที่นี่) รวมถึงการตั้งเป้าหมายการเรียนรู้ก่อน แล้วจึงค่อยหาเกมมาใช้เป็นสื่อที่ช่วยดึงดูดความสนใจผู้เล่น เข้าสู่เนื้อหาการเรียนรู้ เช่น อยากสอนเรื่องระบบการทำงานของอวัยวะในร่างกาย ก็สามารถหาการ์ดเกมอย่าง ORGAN GO! มาช่วยให้เข้าใจเนื้อหาง่ายขึ้นได้
ในส่วนของการบรรยายเรื่องการเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐาน ยังมีการแบ่งปันผลงานของผู้เข้าร่วมกิจกรรม ที่มีการออกแบบเกมของตัวเอง ทั้งเกมที่มีรูปแบบการสอนประวัติศาสตร์ และการสอนวิทยาศาสตร์ ซึ่งเป็นตัวอย่างการออกแบบ และการใช้เกมเพื่อการเรียนรู้เพิ่มเติมอีกด้วย
นอกจากนี้ การบรรยายเนื้อหายังเน้นเรื่องราวของเกมมิฟิเคชั่น (Gamification) ที่หมายถึงการใช้องค์ประกอบของเกม ที่ทำให้เกมมีความสนุกสนาน หรือมีความดึงดูดใจให้คนอยากมีส่วนร่วม เช่น การเก็บคะแนน การแข่งขันระหว่างกลุ่ม การใช้ตัวช่วย เงื่อนไขเพิ่มความท้าทาย และการตั้งรางวัลล่อใจ ซึ่งมีการนำองค์ประกอบเกมมิฟิเคชั่นมาใช้จริงกับการเวิร์กชอปในครั้งนี้ ทั้งการแบ่งกลุ่มแข่งขันตอบคำถาม เก็บคะแนน และมอบรางวัลให้กับผู้เข้าร่วมกลุ่มที่มีคะแนนสูงที่สุด

หลังจากการบรรยาย ยังมีส่วนที่วิทยากรกับผู้เข้าร่วมทำกิจกรรมร่วมกัน ซึ่งกิจกรรมดังกล่าวคือการเล่นเกมร่วมกันผ่านโทรศัพท์มือถือ เพื่อที่จะอภิปรายผลว่า การเล่นเกมร่วมกันสามารถส่งเสริมการเรียนรู้อะไรบ้าง รวมถึงสามารถดึงความรู้อะไรออกมาจากเกมนี้ได้บ้าง ไม่ว่าจะเป็นความรู้ทั่วไป หรือความรู้วิทยาศาสตร์ก็ตาม เพื่อที่จบจากกิจกรรมเวิร์กชอปไป ผู้เข้าร่วมที่ได้ทดลองเล่นเกม และอภิปรายผลร่วมกันจริง ๆ จะสามารถใช้ประโยชน์จากเกม เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพในสายงานของตนเอง
หากท่านใด สนใจให้ทีม The Principia จัดกิจกรรมรูปแบบดังกล่าว เพื่อส่งเสริมเทคนิคด้านการสื่อสาร และความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ สามารถติดต่อพูดคุยกับ The Principia ได้ผ่านทางข้อความในเฟซบุ๊กแฟนเพจ The Principia, หรืออีเมล theprincipia2021@gmail.com เพื่อสอบถามเพิ่มเติมได้ครับ